Η «τέταρτη βιομηχανική επανάσταση» με τις νέες τεχνολογίες, την τεχνητή νοημοσύνη, την μηχανική εκμάθηση, την κωδικοποίηση της φυσικής γλώσσας, τη ρομποτική και το “διαδίκτυο των πραγμάτων” που βρίσκεται ήδη σε γρήγορη εξέλιξη εκτιμάται ομόφωνα ότι θα μεταμορφώσει δραστικά τις κοινωνίες που ζούμε πολιτικά, οικονομικά και πολιτιστικά. Ο έντονα τεχνολογικός χαρακτήρας της νέας αυτής εποχής στην οποία εισέρχεται η ανθρωπότητα, κάνει τους σύγχρονους διανοητές, πολιτικούς, αλλά και τους πιο προηγμένους στην ανάπτυξη της νέας τεχνολογίας φορείς να προτείνουν και να επιχειρούν την ένταξη των νέων τεχνολογιών μέσα σε ένα ευρύτερο ανθρωπιστικό περιβάλλον με οικολογικές και πολιτιστικές παραμέτρους, προκειμένου η νέα αυτή μορφή κοινωνίας να είναι βιώσιμη και να μην εξοβελισθεί από αυτήν ο άνθρωπος και η ψυχή του. Στο περιβάλλον αυτό, η ελληνική πολιτιστική κληρονομιά αποτελεί βασική πηγή έμπνευσης. Δύο παγκόσμιου ενδιαφέροντος παραδείγματα είναι ιδιαίτερα χαρακτηριστικά.
Η NASA ξεκίνησε ήδη το πρόγραμμα νέας αποστολής στη Σελήνη. Στην αποστολή θα μετέχουν στο πλήρωμα για πρώτη φορά μία γυναίκα και ένας έγχρωμος, που σημασιολογικά αποδίδουν το πνεύμα της νέας εποχής, όπου μοναδικά κριτήρια επιλογής αποτελούν η αξία του καθενός και όχι χαρακτηριστικά όπως η φυλή ή το φύλο. Σημασιολογικά όμως η NASA συσχετίζει τις σύγχρονες διαστημικές αποστολές με την αρχαία ελληνική μυθολογία και τα πανανθρώπινα νοήματά της. Στην πρώτη επανδρωμένη αποστολή στη Σελήνη δόθηκε το όνομα Apollo, του θεού του φωτός, της λογικής και της αρμονίας, ενώ στην τωρινή νέα, με τη συμμετοχή γυναίκας αστροναύτη, το όνομα Artemis, της αδελφής του Απόλλωνα, μιας θεάς που η μυθολογία της ενσαρκώνει τη φύση και το παρθένο περιβάλλον. Ακριβώς τα σοβαρότερα μηνύματα για το σήμερα. Ισορροπία στις ενέργειές μας, διατήρηση του φυσικού μας περιβάλλοντος. Η αναφερόμενη στο πρόγραμμα αυτό εκδήλωση στη Δήλο το 2021 έδειξε ότι οι αρχαίοι αυτοί μύθοι αποτελούν εικόνες του κόσμου και της λειτουργίας του, που προέκυψαν από τη διαχρονική εμπειρία αυτών που τους έπλασαν, εικόνες ολοκληρωμένες που δεν αμφισβητούνται από την πεπερασμένη ανθρώπινη λογική και αποτελούν κλασικά παραδείγματα ζωής.
Ανάλογο είναι και το παράδειγμα του Νέου Ευρωπαϊκού Μπάουχαους, με το οποίο ο σχεδιασμός των μελλοντικών τρόπων διαβίωσης τοποθετείται εκεί που τέμνονται η τέχνη και ο πολιτισμός με την επιστήμη και την τεχνολογία.
Με αυτή τη σοφία των προγόνων, προς την «ανάκτηση» της οποίας αισθάνεται τη ανάγκη να στραφεί η σημερινή κοινωνία και της οποίας σημαντικό τμήμα εμπεριέχεται στην ελληνική μυθολογία και τη μνημειακή πολιτισμική κληρονομιά, σκοπεύει το προτεινόμενο πρόγραμμα να εξοικειώσει τις μαθήτριες και τους μαθητές – επειδή η βιώσιμη ανάπτυξη της κοινωνίας μέσα στο περιβάλλον της τέταρτης βιομηχανικής επανάστασης εξαρτάται από την συμπεριφορά των αυριανών πολιτών.
Ανάλογο, ακόμη ισχυρότερο δείγμα, είναι η συσχέτιση των σύγχρονων διαστημικών αποστολών με την αρχαία ελληνική μυθολογία και τα πανανθρώπινα νοήματά της. Στην πρώτη επανδρωμένη αποστολή στη Σελήνη δόθηκε το όνομα του θεού του φωτός «Απόλλων» και στην προγραμματιζόμενη τώρα νέα, με τη συμμετοχή γυναίκας αστροναύτη, το όνομα «Άρτεμις», της αδελφής του Απόλλωνα, μιας θεάς η οποία στη μυθολογία ενσαρκώνει τη φύση και το παρθένο περιβάλλον.
Καθηγητής Βασίλης Λαμπρινουδάκης
Επιστημονικός Σύμβουλος του εκπαιδευτικού προγράμματος
Mέλος τού Διοικητικού Συμβουλίου τής Φιλεκπαιδευτικής Εταιρείας